Een jonge soldaat vecht tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog in Nederlands-Indië. De grens tussen goed en kwaad vervaagt al snel. Hoe dat afloopt zie je in de film ‘De Oost.’ Vanaf 13 mei is-ie te zien op Amazon Prime Video.
De Oost
Maar eerst even terug naar de plot. Indonesië, 1946. Johan (Martijn Lakemeier) is een jonge Nederlandse soldaat die samen met ruim honderdduizend anderen wordt uitgezonden om orde op zaken te stellen in Nederlands-Indië tijdens de onafhankelijkheidsoorlog.
Gaandeweg raakt Johan in de ban van de charismatische legerkapitein Westerling, bijgenaamd De Turk (Marwan Kenzari). Wanneer de oorlog escaleert en De Turk het verzet van de bevolking steeds genadelozer neerslaat, wordt de lijn tussen goed en kwaad voor Johan steeds vager.
Prima makers
En ik ben eerlijk gezegd enorm nieuwsgierig naar deze film. Niet alleen door de plot of de spannende trailer, maar ook omdat Jim Taihuttu tekende voor de regie. En we kennen hem weer als regisseur van uitstekende films ‘Wolf’ en Rabat.’
De cast is ook om van te smullen. Zo kennen we hoofdrolspeler Martijn Lakemeier nog van de film ‘Oorlogswinter’ en de serie ‘Hollands Hoop.’ Maar denk ook aan Marwan Kenzari die in de huid kruipt van ‘De Turk.’ Hij speelde al in Nederland mooie rollen in films als ‘Wolf’, maar is nu ook internationaal aan de weg aan het timmeren.
Maar dit zijn niet de enige bekende namen. Denk ook aan Reinout Scholten van Aschat en Peter Paul Muller. En dan zal ik ongetwijfeld nog een hoop bekende namen vergeten zijn.
Research
Regisseur Jim Taihutti is al sinds 2012 bezig met het ontwikkelen van een film over ‘deze zwarte bladzijde van de Nederlandse geschiedenis.’ De makers gingen niet over een nacht ijs, want tijdens het schrijven van het script werd dan het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde geraadpleegd over historische feiten.
>> Lees hier meer over de ontwikkeling van de film
Kritiek
Uiteindelijk ging de film in première op het Nederlands Film Festival op 25 september 2020. Het was de bedoeling dat de film in de bioscopen was te zien, maar door de coronapandemie werd dit uitgesteld naar 26 november 2020.
Overigens kreeg de film na de release van de eerste trailer in september 2020 al kritiek van meerdere veteraren die hadden gediend in Nederlands-Indië. Zo zou er sprake zijn van historische onjuistheden. Ze eisten een voorvertoning van de film, maar kregen nul op het rekest van de producenten.
De film wordt dan op IMDb wel weer gewaardeerd met een 7.5.
Gezien
En die 7.5 is trouwens meer dan terecht, want ja – ik zag ‘m onlangs. En wat een goede film is dit. Allereerst moet mij even van ‘t hart dat de film er fantastisch uitziet. Je voelt de warmte, de ongemakken van de jungle en ziet de schitterende locaties. Bovendien is de cast goed. Vooral Martijn Lakemeier steelt de show als de Nederlandse vrijwilliger met een donker verleden. Al is Marwan Kenzari huiveringwekkend goed als ‘De Turk.’ Onderkoeld, gevaarlijk en berekenend. Kenzari heeft zijn rol met precisie ingevuld. Een knap staaltje vakwerk.
Maar dat geldt ook voor de plot. Je voelt de dreiging, het gevaar en de spanning. Vooral als de sfeer wel heel grimmig wordt en we belanden in het hoofdstuk van de politionele acties. En ja, de Nederlandse militairen van deze divisie dragen dan zwarte uniformen en met dank aan het vele geweld, snap je ergens wel waarom veteranen vinden dat ze in een slecht daglicht worden gesteld.
Maar daar is de film te genuanceerd voor. Niet alle militairen gedroegen zich zo. Deze film geeft dan vooral goed aan wat oorlog voor chaotische, gevaarlijke toestanden kan veroorzaken en hoe de lijn tussen goed en kwaad snel kan vervagen. ‘De Oost’ geeft je iets om over na te denken. Het deed mij vooral denken aan verschillende films en series over de Vietnamoorlog waar soms soldaten ook met de beste intenties naar toe gingen, maar de praktijk toch anders bleek uit te pakken.
En net als in die film wordt ook ‘De Oost’ duidelijk dat eenmaal terug in Nederland de oud-militairen niet altijd bepaald met open armen ontvangen werden. En dat varieerde van vijandigheid tot onverschilligheid. ‘We zijn niet allemaal op vakantie geweest’, zegt niet voor niets de oud-werkgever tegen de hoofdrolspeler die de vreselijkste dingen heeft gezien.
Het enige wat ik tegen vond vallen, was het einde. Oké, het was dramatisch en ja – het eindigde letterlijk met de spreekwoordelijke ‘bang!’ Maar misschien had ik er meer van verwacht. Of dacht ik zelfs meer aan een genuanceerd einde. Maar hé, da’s de keuze van de makers.
Ondanks dat einde, kan ik ‘m van harte aanbevelen. Dit is een oorlogsfilm met interessante personages, een goede cast en een intrigerend plot die je ook nog eens laat nadenken. Al zal – inderdaad – niet iedereen het eens zijn met deze visie. Kijk en oordeel zelf.
De film ‘De Oost’ is vanaf 13 mei te zien op Amazon Prime Video.
R.L.Mertens says
Al jaren praat/schrijft men over een te maken film over Westerling. Heb me zelf( Indië 1936) ook in hem geïnteresseerd. Hoorde over zijn Bandoeng coup januari 1950 nb. net na de overdracht op 27/12-1949(!). Een Nederlandse ex. officier, die zomaar een militaire coupe pleegt, onder de ogen van de nog aanwezige Ned. Indische/leger overheid. Terwijl de Indonesische militairen, eindelijk merdeka/vrijheid ongewapend in de stad wandelden/ verpozen stuiven gewapende Apra/ soldaten van een rechtvaardige vorst(!) in jeeps de- stad binnen en schieten op alles wat in legergroen is gestoken. -Uit het Parool jan.1950; ‘even plotseling als ze gekomen zijn, zijn ze vertrokken. Alles wat hier is gebeurd heeft niets met eerlijke vechten te maken; Er is maar één woord voor; moord!- Dan te weten, dat hij hiervoor nooit is veroordeeld. Ja, zelfs als held werd beschouwd. Zelfs van de overheid een opera zang cursus mocht volgen!