Een tijdje terug las ik het indrukwekkende boek ‘De Keuze’ van Edith Eva Eger. Als jij ook houdt van dit soort boeken, dan zit je ook helemaal goed met de autobiografie ‘De Gelukkigste Man ter Wereld’ van Eddie Jaku. Al zal je er niet per se meteen gelukkig van worden, want de schrijver heeft véél meegemaakt. Vooral in de Tweede Wereldoorlog. En toch ga je dit boek met een glimlach dichtslaan.
De Gelukkigste Man ter Wereld
Eerst even terug naar het boek. In ‘De gelukkigste man ter wereld’ deelt Eddie Jaku hoe hij dankbaarheid, goedheid en hoop vond in de donkerste tijden. En dat ia best bijzonder, want Eddie – of zoals hij in het boek zegt ‘je vriend Eddie’ – is van de hel en terug gegaan.
De honderdjarige Eddie Jaku groeide op als Joodse jongen in Leipzig, Duitsland. Hij was trots op Duitsland, maar dat veranderde allemaal in november 1938 toen hij na een bizarre periode waarin hij zich voordeed als iemand anders, werd mishandeld, gearresteerd en naar een concentratiekamp werd gebracht. Hij maakt verschrikkelijke horrorpraktijken mee in het concentratiekamp Buchenwald, Auschwitz en in een dodenmars.
En dat zijn nog maar een paar dieptepunten, want man – wat heeft die man wat meegemaakt voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij verloor familie, vrienden en zijn vaderland.
Maar na de oorlog besloot hij niet bij de pakken neer te zitten. Hij stichtte een gezin en emigreerde naar Australië. Uiteindelijk besloot hij hulde te brengen aan de slachtoffers door zijn verhaal te vertellen, zijn wijsheden te delen en zijn beste leven te leiden. Hij beloofde zichzelf elke dag te glimlachen en zegt de meest gelukkige man ter wereld te zijn.
Ontroerend
En daar hoorde ook het optekenen van zijn memoires bij. Het moet gezegd: dit boek is vlot geschreven en ondanks de gruwelijke verhalen, lees je ‘m binnen een paar uur uit. Met een traan hier en daar, dat wel. Ik denk dat dat het wel genoeg zegt dat ik – terwijl ik het boek las in de trein – soms een brok in mijn keel kreeg en een traantje wegpinkte. Medereizigers zag ik soms even nieuwsgierig kijken welk boek mij aan het huilen kreeg.
Want dat deed het.
Vooral de passage waarin hij beschrijft hoe hij zijn moeder kwijtraakte en dat hij tegen ons – de lezers zegt – dat je vooral moet zeggen dat je van je moeder houdt, ontroert. Dat geldt ook voor de passages waarin hij bepleit hoe belangrijk vriendschap wel niet is. Een vriendschap hielpen hem en zijn vriend door onder meer Auschwitz.
Vat vol wijsheden
Maar Eddie – we mogen deze man per slot van rekening Eddie noemen – benadrukt vooral dat hij is blijven geloven dat er altijd goede mensen bestaan, dat het vooral loont als je je geluk en rijkdom deelt en dat het heel goed is om een opleiding te doen waardoor je je plek in de samenleving kan vinden. Zo is Januk opgeleid tot een precisie-werktuigbouwkundige. Zijn kennis en ervaring redden meerdere malen zijn leven. Hij werd een – hoe wrang ook – ‘economisch onmisbare Jood.’ De beste man werd niet voor niets drie keer uit de rij voor de gaskamer gehaald, want oeps – foutje.
Drie keer!
Je zou van minder depressief worden, maar in plaats daarvan tapt hij uit een vat vol wijsheden.
Hoopvol
En toch heeft deze man – die zoveel heeft doorstaan – een onverwoestbare levenskracht. Deze memoires zijn niet alleen hartverscheurend, maar ook bijzonder hoopvol. Mensen als Eddie Januk – en ook de eerder genoemde Edith Eva Eger – maken dit leven beter en krachtiger. Misschien juist omdat ze de hel van binnen en buiten hebben gezien.
Die hel willen we nooit weer. Maar hun levenskracht en hoopvolle, positieve boodschap nemen we mee. Als we allemaal zo gelukkig zijn als Eddie, wordt deze wereld net iets mooier.
Dit is dan ook een boek om te herlezen, maar misschien moet ik dat maar niet meer in de trein doen.
‘De Gelukkigste Man ter Wereld’ van Eddie Januk is nu verkrijgbaar in de boekhandel.
© 2021, Daniëlle. All rights reserved.
Geef een reactie