22 juli 2011 is een datum die voor altijd een plaats in het collectieve geheugen van Noorwegen zal hebben. Op die dag ontplofte in een auto in het regeringscentrum van Oslo een zware, zelfgemaakte bom. Acht mensen werden gedood en tientallen raakten gewond. Terwijl de hulpdiensten arriveerden, voer de 32-jarige Anders Breivik naar het nabijgelegen eilandje Utøya, waar de jeugdleden van de Noorse Arbeiderspartij een zomerkamp hadden. Hij opende het vuur en vermoordde 69 jongeren.
22 juli
Je kon er natuurlijk op wachten tot filmmakers zich aan deze zwaarbeladen geschiedenis waagden. Dat duurde weliswaar enkele jaren, maar inmiddels zijn er toch een aantal films en series over die bewuste dag. Sinds kort is daar een nieuwe serie aan toegevoegd, opnieuw met een simpele titel: ‘22 Juli’.
Deze keer gaat het om een Noorse productie waarvoor het creatieve duo Sara Johnsen en Pål Sletaune verantwoordelijk is. Werd een eerder verschenen serie verteld door de ogen van een van de overlevenden van Breiviks slachtpartij, deze keer is gekozen voor het perspectief van drie personages die op een andere manier kunnen zeggen: ‘Ik was erbij’.
Het gaat om Anine, (Alexandra Gjerpen), een jonge journaliste die al heel snel na de bomaanslag ter plekke is om verslag uit te brengen van de chaos in het centrum van Oslo. Politieman Eivind (Øyvind Brandtzæg) ook, die als een van de eersten op Utøya arriveert en daar oog in oog komt te staan met de verschrikkelijke gevolgen van Breidviks krankzinnige optreden. En tenslotte basisschoollerares Helga (Helga Guren). Na de bomaanslag is zij enkele uren het contact met haar zoon kwijt. Ze is doodsbang dat hij tot de dodelijk getroffen slachtoffers behoort, maar uiteindelijk vindt zij hem in een van de ziekenhuizen. Lichamelijk ongedeerd, emotioneel getraumatiseerd.
Wat wil ik laten zien?
Wat wil ik laten zien? Op die vraag zal eerst een adequaat antwoord gegeven moeten worden voordat er een scenario voor een serie of film over de gebeurtenissen op een inktzwarte dag als die 22ste juli 2011 geschreven wordt.
Paul Greengrass, die tekende voor de eerste serie getiteld ’22 Juli’, wilde met name laten zien hoe Noorwegen probeerde in het reine te komen met haar eigen geschiedenis. Johnsen en Sletaune lijken een meer politiek getint motief te hebben. Het is vooral de dominantie van ‘het systeem’ dat zij aan de kaak willen stellen. Dat begint al voor die fatale dag als Eivind te maken krijgt met de dood van een kind dat zogenaamd van het balkon gevallen is van de flat waar het met zijn ouders woonde. Uiteindelijk blijkt dat het gezin al bij diverse instanties in negatieve zin bekend was. Maar niemand had ingegrepen, omdat ‘het systeem’ dat niet toeliet.
Ook het grote aantal slachtoffers op Utøya zou de verantwoordelijkheid van ‘het systeem’ genoemd kunnen worden. Terwijl Breidvik nog al schietend op het eiland rondliep, stonden de Special Forces van de Noorse politie klaar om in te grijpen. Het protocol maakte dat echter onmogelijk. En toen ze wel naar het eiland afreisden, bleek hun bootje te klein en dreigde het te zinken. Hoeveel jongeren hadden kunnen worden gered als wel adequaat gereageerd was? Die vraag zet Anine op een haast obsessieve manier aan te actie.
Eerlijke evaluatie
De nieuwe serie ’22 juli’ vertelt op indringende wijze een verhaal dat deels bekend is, deels ook niet. Of Noorwegen inmiddels klaar is voor een eerlijke evaluatie van de manier waarop de diverse partijen destijds gehandeld hebben, kan ik moeilijk beoordelen. In ieder geval blijkt het mogelijk de gebeurtenissen van die onvergetelijke dag nu negen jaar geleden opnieuw tot een filmverhaal te maken dat de kijker zes afleveringen lang geboeid houdt.
De serie ’22 juli’ is verkrijgbaar bij Lumiereseries.com
Lees ook de andere reviews van Bert:
– Review: In ‘Guilt’ is niets wat het lijkt
– Britse serie ‘Traces’: het verleden kan heel pijnlijk zijn
– Review: In ‘Guilt’ is niets wat het lijkt
– Review: het tweede seizoen van de Ierse serie ‘Blood’ bezorgde me hoofdbrekens
– Liar 2: De ultieme wraak van Laura Nielson
– Over de beperkte houdbaarheid van (misdaad)auteurs
– White House Farm: hoogmoed komt uiteindelijk tot de val
– Een ‘nieuwe’ Rebus – John Rebus: ‘The Lockdown Blues’
– Italiaanse misdaadserie ZeroZeroZero: razend spannend, maar ook meedogenloos in het kwadraat
– Het tweede seizoen van de Zweedse serie ‘Before we die’: Spannend, maar is ‘t ook goed?
© 2020, Bert Peene. All rights reserved.
Geef een reactie