Anna Pavlova. Margot Fonteyn. Alexandra Radius. Igone de Jongh … Stuk voor stuk legendarische ballerina’s. De naam die er stiekem ook ooit bij had gemoeten is de Nederlandse Olga de Haas. Femke van Wiggen trekt haar in de biografie ‘Olga: Morgen dans ik weer‘ uit de vergetelheid. En dat blijkt niet meer dan terecht.
Olga de Haas was zeker in de jaren zestig dé soliste van het Nationale Ballet in Amsterdam. Haar optredens werden met gejuich ontvangen door recensenten en het publiek, werd een heus ballet-idool en danste onder meer met Rudolf Nureyev. Al weten heel weinig mensen nog wie ze is …
Wie is Olga de Haas
Femke van Wiggen brengt daar verandering in. Als elfjarige leerling van de Nationale Balletacademie ontdekte van Wiggen een foto aan de muur van een – voor haar tot dusver onbekende – ballerina. Dit bleek Olga de Haas. Alleen hadden de docenten weinig zin om over de jong gestorven danseres te praten.
Nadat bleek dat een danscarrière niet voor de auteur was weggelegd en ze uiteindelijk voor de journalistiek koos, zocht ze uit waarom er zo’n mysterieuze waas rond Olga de Haas hing.
‘Olga: Morgen dans ik weer’
En wat een verhaal – dat onder meer werd gereconstrueerd door gesprekken met collega’s, vrienden en familie – werd dat. Als jong meisje trainde Olga – aangemoedigd door een ambitieuze vader die zich meer als een balletmoeder gedroeg – onder de legendarische Sonia Gaskell, eveneens de grondlegger van Het Nationale Ballet. Olga bleek zo getalenteerd dat ze op haar negentiende al soliste werd en roem vergaarde met stukken als Romeo en Julia.
En hoewel ze gevierd werd als ballerina, liep het privé-leven van ‘Olletje’ volledig vast. Zo begon ze zich steeds vaker in het Amsterdamse nachtleven te vertonen, knoopte ze een desastreuze relatie aan met een foute barkeeper en dronk ze steeds meer. Daarbij kreeg ze serieuze eetproblemen om haar lichte, etherische danslijf te behouden.
En hoewel Olga tegen zowel haar familie als vrienden haar problemen ontkende en ogenschijnlijk vrolijk was, school er achter die zelfverzekerde façade een onzekere, eenzame vrouw die op zoek was naar liefde. Haar enige vastigheid was de dans. Een manier van leven waar ze simpelweg geen afscheid van kon of wilde nemen.
Maar ook Het Nationale Ballet bleek niet meer in staat om te helpen. Net als haar vrienden of familie. Op haar 33ste stief ze aan levercirrose. Zelfs voor de danswereld voelde het verlies van Olga de Haas als een (in)direct falen.
Geen professionele begeleiding
En dat de balletwereld keihard is, weten we. Keihard trainen, de mentale druk, de fysieke pijn … Een prima ballerina zijn en blijven is maar voor weinig vrouwen weggelegd. Maar in eerste instantie leek ‘t of Olga de Haas dat aan zou kunnen. Niets bleek minder waar.
Maar Femke van Wiggen beschrijft ook indringend hoe dat zover heeft kunnen komen. In die tijd werden dansers nog amper begeleid door een diëtist, psychologen, mental coaches en andere deskundigen die – om maar een voorbeeldje te noemen- Pilates aanmoedigen voor sterkere spieren. De professionele begeleiding op die vlakken ontbrak, de dansers moesten het allemaal maar zelf uitzoeken. En dat deden ze. Met behulp van pillen, zware diëten of soms drank. Niet dat hier over gesproken werd onderling. Het was – zoals ze zo mooi zeggen – een taboe. Vooral als net een docent of een artistiek leider had gezegd ‘dat die bovenbenen te dik waren.’
Dat was één van de dingen die de ondergang werden van Olga de Haas. En niemand die haar nog na een paar jaar kon redden. Dat levert een tragische levensgeschiedenis op die dan wel weer weg leest als een soap.
Balletleek
Als je trouwens niets weet van ballet, blijft het verhaal van Olga de Haas interessant. Niet alleen door het fascinerende karakter van Olga, maar ook door de intriges achter de schermen van Het Nationale Ballet. En mocht je bepaalde termen of stukken niet begrijpen? Femke van Wiggen verklaart het allemaal nader in het voorwoord en de voetnoten.
Het einde breekt overigens je hart. Wat was het fijn geweest als Olga de Haas het wel was gelukt om overeind te blijven. Dan was ze waarschijnlijk nu nog even bekend als Alexandra Radius. Fijn dat Femke van Wiggen haar alsnog de roem geeft die ze verdient.
‘Olga: Morgen dans ik weer'(Uitgeverij de Geus) ligt nu in de boekhandels en kost 19.95 ( al kun je ‘m ook online bestellen bij onder meer Bol.com)
Afbeelding: Bol.com
© 2016, Daniëlle. All rights reserved.
Ik ben erg benieuwd naar het boek, maar heb me ook verbaasd over de uitzending van Jinek waar de auteur samen met Igone de Jongh werd geïnterviewd. Met name het feit dat de auteur doet voorkomen alsof ze zelf fysiek in de zaal heeft gezeten bij een voorstelling van Romeo en Julia waarin Olga de Haas de rol van Julia danste. Immers, Olga de Haas overleed in 1978 hetzelfde jaar dat de auteur werd geboren. Het zou zorgvuldiger zijn om aan te geven dat alle informatie die verkregen is voor het boek van horen zeggen is en de sporadische film opnamen die beschikbaar zijn van Olga de Haas.